Azərbaycanda xüsusilə Bakıda ən son problemlərdən biri memarlıqla əlaqədar problemlərdir. Bu sahədə olan insanlar problemin kökünü bilir, lakin kənardan baxan şəxslər təəssüf ki, məsələnin nə yerdə olduğunu təbii olaraq tam bilmirlər.
Problem : Səviyyəsiz memarlıq.
Səbəblər: Savadsız memarlar, Rüşvətxorluq və Biliksiz sifarişçi.
“Problem” hamıya aydındır. Müasir Bakının memarlığı bu cür memarlıq kökü olan bir ölkə üçün təəssüf ki, biabırçı həddədir.
Səbəblər də yəqin ki, ilk ikisi (savadsızlıq, rüşvətxorluq) hamıya aydındır. Memarlıq təhsilinin ölkəmizdə bərbad səviyyədə tədris olunması son 10 ildə fəaliyyətə başlayan gənc memarlarda özünü göstərir.
“Rüşvətxorluq” da həmçinin ümummilli problemimizdir. Ölkədə ən güclü senzura memarlığa qoyulan senzura olmalıdır ki, bu maneəni də pulla-rüşvətlə asanlıqla həll etmək olur.
Diqqətinizə çatdırmaq istədiyim ən vacib səbəblərdən biri isə bir çoxlarının bilmədiyi “biliksiz sifarişçi” məsələsidir. Memarlıq elə sahələrdəndir ki, sırf sifarişçiyə bağlı olan sənətdir. Əgər hər hansısa iş adamı “külli miqdarda” vəsait ayırmasa heç bir memar öz xərcləri ilə böyük memarlıq işi görə bilməz. Şifarişçi isə külli miqdarda pulu işə yatırmaq üçün əlbəttə ki, büdcəsində müəyyən qədər vəsaiti olmalıdır. Bu ölkədə kobud desək pullu insanların çoxu biliksiz, zövqsüz olduqları üçün, üstəlik memarın işinə birbaşa müdaxilə etdikləri üçün müasir memarlığımız da bu vəziyyətə düşüb.
Belə bir yanaşma var ki, əsl memar sifarişçinin yersiz istəklərini qəbul etməməyi bacarmalıdır, öz sözü olmalıdır. Amma yenə əvvəlki səbəblər ön plana çıxır. Savadlı memar layihəni qəbul etməsə də savadsızlar məmnuniyyətlə o sifarişçini qəbul edib, lazımsız layihə verəcəklər. Bundan sonra 2-ci səbəb də işə düşür – rüşvət. Rüşvətlə həmin layihə təstiq olunur və tikilir.
Belə çıxır ki, dairəvi əlaqələnən probemlər, səbəblər Bakı memarlığını bu günə salıb. Bunun düzəlməsi üçün isə hərtərəfli düzəlişlərə ehtiyac var. Bəzi hallarda memarlar, bəzən qanunverici orqanlar çox hallarda isə günahkar sifarişçilərdə olur.
Cox sağ olun ki Ən yaralı məsələyə toxundunuz. heyif ki zövqsüz və savadsız sifarişcilər layihyə tikinti zamanı daha çox mudaxilə edir heyif ki bu barədə qanunda cidi boşluqlar var. amma savadsiz dırnaq arası memarlar da çoxdur.
Qanun hər memarın daxilində olmalıdır, bu onun daxili keyfiyyəti olmalıdı. Qeyd etdiyim kimi savadlı memar, əsl memar biliksiz sifarişçini qəbul etməyə bilər amma siz də qeyd etdiyiniz kimi təəssüf ki dırnaqarası memarlar var və onlar bu yersiz sifarişi qədbul edib reallaşdıracaqlar
“memar” və “dizayner” kimi işlənən sözləri bəlkə unudaq? çünki elə “biliksiz sifarişçilər”də onların qarşısında əmələ gəlir. memarlıq qədim sənətdir, indiki dövrdə artıq “memarlıq” sözünün demək olar ki əzəməti qalmayıb. məncə artıq həmin “memarlıq” hansı ki, biz fikirləşirik daha yoxdur və olmayacaq. özümüzə qoyduğumuz “memar”, “əsl memar”, “bərkgedən dizayner” və s kimi ad və imiclər sadəcə şou-biznes üçündür, dolayısıyla reklamdır. Bəli sonra da “sifarişçilər” və “savadsız sifarişçilər” yaranır və s.
məsələni kökündən həll etmək lazımdır. Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin adını sadəcə “inşaat universiteti” nə dəyişib, memarlıq və dizayn fakültəsini (hətta alt ixtisasları hansı ki Sabir müəllim hansısa “ağlıyla” bölüb vaxtilə) birləşdirib universitetdə normal mühəndislər yetişdirmək lazımdır. hansılar ki, gələcəkdə layihə bürolarında qəbul olunmuş layihə-tikinti normalarına əsasən tikiləcək binaların layihələndirilməsində iştirak edəcəklər.
sənət – papaqçılıq, sənət – zərgərlik, sənət – telefon ustası, sənət – ayaqqabı təmiri.
sənətkarlar da bu tip işlərlə məşğul olanlardı. Memarlıq qədimdə sənət olub. çunki kişilər tətbiqi sənəti tikintinin bədii tərtibatında tətbiq eləyib, əl əməyi ilə minbir əziyyətlərə qatlaşıblar.
bəs indi biz memar olub nə sənətkarlıq edirik? memarlıq indiki dövrdə sadəcə ali məkdəbin bizə verdiyi ixtisasdır. Sənət yox. kimin üçün sənətdirsə onun qarşısında da “sifarişçi” və “savadsız sifarişçi” var. Allah bazar versin. məmnuniyyətlə yuxarıda sadaladığım sənətlərin birinə yiyələnib özümə çörəkpulu qazanmaq istərdim
Yaşar, sizinlə razıyam ki, memarlıq sözünün Azərbaycanda əzəməti qalmayıb, çünki bizim memarların böyük əksəriyyəti siz demiş, şou adamı olublar. Pul qazanmaq xatirinə öz sənətlərini sifarişçinin ayaqları altına belə atırlar. Amma xarici memarlar arasında həqiqi memar tapmaq olar. Onların sifarişçiləri də şərait yaradır ki, memar öz ustalığını nümayış etdirə bilsin. Bizdə sanki zəncirvari problemlərdir. Savadsız memar və sifarişçilər bizim hal-hazırki böyük problemimizdir.
Fikrimcə memarlıq inşaat universitetində ümumiyyətlə memarlar yox yüksək səviyyəli konstruktorlar yetişdirsə daha yararlı olar. Hər ikisini yarımçıq etməkdənsə heç olmasa biri olsun amma yüksək səviyyədə. Memarlıq ixtisasını isə əsl sənət ocaqlarında, məsələn, bizim Rəssamlıq Akademiyasındakı kimi universitetlərdə tədris etsələr daha yaxşı olar. Çünki müasir memarlarımızda çatışmayan ən əsas cəhətlərdən biri də sənətkarlıqdır. Təəssüf ki, memarlıq inşaat universitetində sənətkarlıq bir o qədər də yaxşı vəziyyətdə deyil.
Yaşar, ümumiyyətlə memarlığa çörəkpulu mənbəyi kimi baxmağı unutmaq lazımdır. Əsas sənətkarlıq kimi yanaşılsa onda “halal” çörəkpulu onsuzda olacaq.
İstənilən halda mövcud problemləri həll etmək özümüzdən asılıdır. Ümid edirəm ki, 5-10 ildən sonra, sifarişçilərdə yerli-yersiz tikib-sökmək ehtirası söndükdən sonra əsl memarlıq və memarlar üzə çıxacaq. Bax o günlər üçün indidən özümüzü inkşaf etdirib dünya səviyyəsində memarlıq göstərməliyik (onsuzda təhsilimiz bizi o səviyyəyə çatdıran deyil, nə etsək özümüz edəcəyik).
Kateqoriyalar
Blogroll